Wacław Niedziałkowski

Nagrobek

Kliknij obraz, by obejrzeć go w powiększeniu

Biogram

Wacław Niedziałkowski (1892-1949), polski leśnik, botanik, fitosocjolog, profesor Katedry Urządzania Lasu SGGW. Autor prac z zakresu typologii leśnej i fitosocjologii, pionier fitosocjologii w leśnictwie. 

Wacław Jan Emilian Niedziałkowski urodził się 30 sierpnia 1892 roku w Bielsku koło Płocka, jako syn Konrada i Bronisławy. Naukę w szkole średniej rozpoczął w gimnazjum najpierw rosyjskim a później polskim w Płocku. Następnie uczył się w szkole realnej M. Kreczmara w Warszawie, którą ukończył w 1912, po czym rozpoczął studia na Wyższych Kursach Ogrodniczych przy Towarzystwie Kursów Naukowych w Warszawie. W 1913 roku został aresztowany przez władze carskie za działalność konspiracyjną (był związany z Socjaldemokracją Królestwa Polskiego i Litwy) i przez trzy lata był więziony w Moskwie. Po wypuszczeniu na wolność wstąpił w 1917 do Polskiego Kolegium Uniwersyteckiego w Kijowie (działającego w latach 1917-1919), gdzie studiował nauki przyrodnicze. W 1918 wrócił do kraju i wstąpił na Wydział Leśny SGGW, rozszerzając równocześnie swą wiedzę przyrodniczą w zakresie systematyki i geografii roślin na Uniwersytecie Warszawskim pod kierunkiem prof. Bolesława Hryniewieckiego. Pracę w Zakładzie Urządzania Lasu SGGW podjął jeszcze w czasie studiów w 1922 roku jako demonstrator i młodszy asystent u prof. Jedlińskiego. W 1924 roku Niedziałkowski uzyskał z wynikiem celującym stopień inżyniera leśnika i został starszym asystentem tego Zakładu. W 1931 roku Niedziałkowski otrzymał stopień naukowy doktora nauk leśnych (z odznaczeniem) na podstawie pracy pt."Zarys stosunków geobotanicznych i typologicznych leśnictwa Rogów-Strzelna" (Sylwan, 1929). Promotorem rozprawy był prof. Jedliński, którego Niedziałkowski był uczniem i najbliższym współpracownikiem. W tymże roku powołany został na współpracownika Komisji Fizjograficznej PAU. Działał również w Związku Zawodowym Leśników RP i w Komitecie Naukowym Polskiego Towarzystwa Leśnego. W latach 1934-1937 Niedziałkowski pracował także w Instytucie Badawczym Lasów Państwowych (IBLP) w Oddziale Rezerwatów, zajmując się problematyką urządzania rezerwatów leśnych oraz ich przysposobieniem do prac badawczych. Z IBLP współpracował także w latach późniejszych, kierując pracami inwentaryzacyjnymi w parkach narodowych Białowieskim i Pienińskim. Był on m.in. inicjatorem badań nad lasami naturalnymi i pionierem prac dotyczących metod ich inwentaryzacji. Wzorcowym w tym zakresie opracowaniem była m.in. stanowiąca podstawę jego habilitacji: "Monografia fitogeograficzno-leśna rezerwatów jodłowych w Nadleśnictwie Państwowym Łuków, ze szczególnym uwzględnieniem stosunków typologicznych" (IBLP, Ser.A, nr 13, 1935). W 1937 roku Niedziałkowski został habilitowany na Wydziale Leśnym SGGW jako docent urządzania lasu; wykładał również do wybuchu wojny typologię leśną.

 W 1940 roku był więziony jako zakładnik na Pawiaku. Po zwolnieniu pracował do 1942 w wydziale ogrodniczym Zarządu Miejskiego w Warszawie na Bielanach, a następnie w biurze przemysłowo-drzewnym "Bekoba". Współpracując z prof. Miklaszewskim brał czynny udział w konspiracyjnych zajęciach dydaktycznych Zakładu Urządzania Lasu Wydziału Leśnego SGGW. Po powstaniu warszawskim był wywieziony do Opoczna i pracował w rejonie Sulejowa jako nauczyciel. W okresie okupacji przygotował do druku kilka prac, m.in. polsko-niemiecko-rosyjski słownik terminów leśnych obejmujący 1600 haseł. Prace te, podobnie jak i inne materiały naukowe oraz jego biblioteka uległy zniszczeniu w czasie powstania. W marcu 1945 roku Niedziałkowski jako jeden z pierwszych rozpoczął prace organizacyjne nad wznowieniem działalności Wydziału Leśnego i odbudową powierzonego mu Zakładu Urządzania Lasu. Po zakończeniu wojny, mimo trudnych warunków osobistych (rozłąka z żoną i 2 córkami wywiezionymi po upadku powstania w 1944 do obozu w Straussbergu i znaczne pogorszenie się stanu jego wzroku) - poświęcił się całkowicie pracy organizacyjnej, społecznej, dydaktycznej i naukowej w SGGW i w Lasach Doświadczalnych SGGW w Rogowie. W 1946 roku został mianowany profesorem nadzwyczajnym urządzania lasu. Wykładał wówczas także fitosocjologię, ocenianie i statykę leśną oraz wstęp do nauki leśnictwa. Ogółem był autorem około trzydziestu prac naukowych oraz wielu innych artykułów, notatek i recenzji. Ukoronowaniem działalności naukowej profesora Niedziałkowskiego są prace: "Przyczynek do zagadnienia przebudowy struktury naszych lasów" (Sylwan 1948, z.2/4) oraz "Wytyczne urządzania gospodarstwa rezerwatowego wraz z programem prac inwentaryzacyjnych i organizacyjnych w rezerwatach leśnych" (IBL, Ser. A, nr 60, W.1949). Był również autorem opracowań o lasach i gospodarstwie leśnym Prus Polskich oraz Pomorza Zachodniego i Ziemi Lubuskiej opublikowanych w wydawnictwie "Gospodarstwo wiejskie na Ziemiach Odzyskanych" (Warszawa, 1948).

Profesor Niedziałkowski posiadał rozległą wiedzę leśną popartą gruntowną znajomością przyrody. Był zamiłowanym bibliofilem i taternikiem. Głęboko odczuwał sztukę i literaturę piękną, sam będąc obdarzony zdolnościami literackimi. Mimo trudnej wymowy (zacinał się) porywał on słuchaczy zapałem do pracy, wiedzą oraz umiłowaniem zawodu i przyrody. Zasady te wpajał swoim studentom na wykładach i ćwiczeniach terenowych oraz w Kole Leśników - studentów SGGW, którego był wieloletnim kuratorem naukowym. Działał w tym okresie aktywnie w wielu komisjach Wydziału Leśnego i Szkoły, m.in. jako delegat Rektora ds. Lasów SGGW i wiceprzewodniczący Komisji Doświadczalnictwa Leśnego. Podjął również współpracę z IBL, był członkiem Państwowej Rady Leśnictwa przy ministrze Leśnictwa oraz członkiem Zarządu Głównego Polskiego Naukowego Towarzystwa Leśnego i przewodniczącym Komitetu Redakcyjnego, a w 1949 redaktorem naczelnym czasopisma Sylwan. Żywo uczestniczył także w pracach Polskiego Towarzystwa Botanicznego.

Zmarł 21 czerwca 1949 w Warszawie. Niedziałkowski był żonaty z Heleną z domu Veith. Miał dwie córki - Krystynę Ewę (ur. w 1927) i Bożenę Wandę (ur. w 1932).

 W uznaniu ogromnych zasług Podkomisja Leśnictwa I Kongresu Nauki Polskiej (1951) zaliczyła Niedziałkowskiego do najwybitniejszych, postępowych uczonych leśników polskich ostatnich czasów. 

  

Link do stron Katedry Urządzania Lasu SGGW z biogramem Wacława Niedziałkowskiego, z którego zaczerpnięto niniejszą treść.

Kliknij, by powrócić do poprzedniej strony