Zdzisław Kotarba
Nagrobek
Kliknij obraz, by obejrzeć go w powiększeniu
Biogram
Historia braci Kotarbów
Adam Kotarba urodził się w Warszawie 17 grudnia 1924 roku, a Zdzisław Kotarba w roku 1926. Dzieciństwo i lata chłopięce spędzili na warszawskim Mokotowie, mieszkali bowiem w kamienicy wojskowej przy tzw. skwerku przy ul. Narbutta 48, uczęszczali do istniejącej do dziś szkoły podstawowej nr 85 także przy ul. Narbutta 14. Ich ojcem był płk dypl. Beniamin Piotr Kotarba, w tamtych latach oficer GISZ-u, matką zmarła przed dwudziestoma laty Eugenia Kotarbina z d. Karlikowska, pochodząca z Łęczycy. Eugenia i por. Beniamin tam właśnie poznali się, gdy jego jednostka świeżo powstałego i odrodzonego Wojska Polskiego tam stacjonowała.
Ale wróćmy do naszych bohaterów. Generalnie wychowywaniem chłopców zajmowała się ich matka, która wówczas, mimo otrzymanego starannego wykształcenia – a była z zawodu nauczycielem-pedagogiem – nie pracowała, poświęcając się właśnie prowadzeniu domu i wychowywaniu synów. Tym bardziej, że ich ojciec jako już wtedy wyższy oficer W.P. od połowy lat 30. często wyjeżdżał w podróże inspekcyjne po całym kraju. Jeżeli tylko warunki i obowiązki szkolne na to zezwalały, zabierał chłopców ze sobą w te podróże. Gdy ojciec ich został dyrektorem naukowym, a następnie komendantem Szkoły Podchorążych w Grudziądzu, obaj bracia – już nastolatkowie –wszystkie wolne chwile i wakacje spędzali na poligonie tej szkoły. Ponadto obaj należeli do ZHP, a tuż przed wybuchem II wojny światowej do związku strzeleckiego. Tak więc całe dzieciństwo i młodzieńczość spędzali w środowisku wojskowym i jednocześnie mocno patriotycznym, zwłaszcza ze strony rodziny ich matki.
Po wybuchu wojny działali aktywnie w „Szarych Szeregach” oraz później w Armii Krajowej. Dodatkową determinację ich postawy spowodowała otrzymana na początku 1940 roku wiadomość o tym, że ich ojciec jako dowódca 17 p.p. Ziemi Rzeszowskiej na polu bitwy w rejonie działań obronnych armii „Kraków” poległ 12 września 1939 r. Tuż przed wybuchem Powstania Warszawskiego, Adam Kotarba na t. zw. kompletach zdał maturę w Liceum im. Mikołaja Reja w Warszawie, Zdzisław miał zdawać za rok. Obaj Kotarbowie do Powstania Warszawskiego wyruszyli 1 sierpnia 1944 z Żoliborza jako kpr.podch. Zdzisław Kotarba , ps. „Zdzisiek”, a Adam Kotarba ps. „Adam”, który następnie używał pseudonimu „Sten”. Rejonem działania ich plutonu 244 zgrupowania „Żmija”, był teren Puszczy Kampinoskiej i odbiór alianckich zrzutów zbrojeniowych na potrzeby Powstania. Od samego początku Powstania zgrupowanie „Żmija” cały czas było w kontakcie zbrojnym z siłami niemieckimi, a Kotarbowie wraz z dwoma kolegami stanowili zwiad grupy.
Dnia 13 sierpnia 1944 wieczorem kompania „Andrzeja” , w składzie której był pluton 244, miała przejść z przysiółka Zaborówek koło wsi Buraków na Żoliborz. Nad ranem na Bielanach w rejonie osiedla „Zdobycz Robotnicza” kompania wdała się w potyczkę zbrojną z oddziałem niemieckim. W tej walce zostało wówczas ciężko rannych trzech powstańców, w tym jeden śmiertelnie. Był to niestety 18-letni Zdzisław Kotarba. Otrzymał postrzał w brzuch i zmarł 7 września w szpitaliku prowadzonym przez zakonnice na terenie Zakładu dla Ociemniałych w Laskach pod Warszawą. Został pochowany na miejscowym , zakładowym cmentarzu. Zakonnica, siostra Antonina, która bardzo opiekowała się Zdzisławem do chwili jego śmierci, później, aż do swojej śmierci w pod koniec lat 80. opiekowała się grobem Zdzisława Kotarby.
Po rozbiciu oddziału przez Niemców, powstańcy przez obóz przejściowy w Pruszkowie zostali umieszczeni w obozach jenieckich. Adam Kotarba trafił do obozu Stalag XI A w Altengrabow ( nr jeńca 46371). Po wyzwoleniu obozu przez armię amerykańską wrócił do kraju, wstąpił na wydział architektury Akademii Górniczo-Hutniczej w Krakowie (Politechniki Krakowskiej jeszcze wówczas nie było), ponieważ nie chciał studiować w środowisku warszawskim z uwagi na ewentualne prześladowania i szykany za przynależność w czasie wojny do AK, oraz że był synem przedwojennego, sanacyjnego oficera. Jeszcze na studiach ożenił się z krakowianką, koleżanką z roku Heleną Zieleniewską (Fabryka L. Zieleniewski ), po dyplomie przeniósł się do Warszawy. Do roku 1956 wprawdzie się nie ukrywał, ale dbał o to, by nie być zbyt widocznym. Miał aż nadto dużo przykładów swoich kolegów – zwłaszcza z Powstania – którym nowa władza ludowa złamała kariery zawodowe, zburzyła ledwo co rozpoczęte życie rodzinne w „wolnym kraju”.
Po odwilży październikowej zaczął już bez obaw uprawiać zawód architekta specjalizując się w budownictwie wiejskim, a także udzielać się w organizacjach zawodowych ( SARP, TUP )w kraju i za granicą. Brał udział w wielu krajowych zagranicznych konkursach architektonicznych, kilkakrotnie je wygrywając. W styczniu 1990 roku przeszedł na emeryturę ze stanowiska architekta wojewódzkiego w Jeleniej Górze i po krótkiej lecz ciężkiej chorobie zmarł w sierpniu tego samego roku. Miał troje dzieci, dwóch synów i córkę, a przed śmiercią doczekał się ośmiorga wnucząt, z najstarszym wnukiem – wówczas już dwudziestoletnim młodzieńcem – zaczął uprawiać turystykę górską w Karkonoszach.
Pochowany został na miejscowym cmentarzu komunalnym w Jeleniej Górze.
Lipiec, 2008 r. Michał Paweł Kotarba
info@cmentarz-w-laskach.pl